Απόφαση-πιλότος για τα «κλειστά επαγγέλματα»

Την ώρα που φουντώνει το θέμα για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, εν όψει και των επικείμενων κυβερνητικών ρυθμίσεων που δρομολογήθηκαν με τους ιδιοκτήτες των φορτηγών Δ.Χ., μία απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που εκδόθηκε πρόσφατα, ήρθε να θέσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν να κινηθούν οι νομοθετικές μεταβολές, αγγίζοντας κρίσιμα ζητήματα που αφορούν δεκάδες επαγγελματικές κατηγορίες.

Με δεδομένη την παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωδικαστήριο, μετά τη σχετική προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και με δεδομένη τη δέσμευση που απορρέει από το Μνημόνιο για άμεσα μέτρα ώς το τέλος του χρόνου, η κρίση των ευρωδικαστών προσλαμβάνει χαρακτήρα πιλοτικής απόφασης.

Η απόφαση αφορά στο άνοιγμα του επαγγέλματος του φαρμακοποιού, όμως η σημασία της δικαστικής κρίσης σχετίζεται άμεσα και με τα άλλα επαγγέλματα που ανήκουν στην ίδια κατηγορία των «κλειστών», όπως οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι, οι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες, αλλά και όσοι παρέχουν ιδιωτικά υπηρεσίες υγείας.

Το Ευρωδικαστήριο

Η δίκη αφορούσε τις προϋποθέσεις για απελευθέρωση του επαγγέλματος του φαρμακοποιού, που ώς σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες –και στην Ελλάδα– δεν ασκείται ελεύθερα, αλλά έχουν θεσπιστεί περιορισμοί που αφορούν τον αριθμό των φαρμακείων σε ορισμένη περιοχή, την αναλογία φαρμακείου με συγκεκριμένο αριθμό κατοίκων, αλλά και άλλες προϋποθέσεις που εμποδίζουν το άνοιγμα του εν λόγω επαγγέλματος. Οι ευρωδικαστές με την απόφασή τους είπαν κατηγορηματικά «ναι» στην απελευθέρωσή του, αλλά έθεσαν και μια σειρά από «κόκκινες γραμμές» που έχουν μεγάλη σημασία εν όψει και των νέων ρυθμίσεων που αναμένονται στη χώρα μας για τα κλειστά επαγγέλματα συνολικά.

Πιο συγκεκριμένα, οι ευρωδικαστές έκριναν ότι το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων πρέπει και μπορεί να γίνει, αλλά όχι σε περιπτώσεις που θίγεται το δημόσιο συμφέρον. Ειδικότερα, για την εξεταζόμενη περίπτωση, αυτή των φαρμακοποιών, κρίθηκε ότι πρέπει να απελευθερωθεί το επάγγελμα, όμως, την ίδια ώρα, περιορισμοί που έχουν σχέση με τη γεωγραφική κάλυψη μιας περιοχής –τόσοι κάτοικοι ανά φαρμακείο ή τόσα φαρμακεία σε ένα δρόμο– πρέπει να διατηρηθούν στη λογική ότι εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον που σχετίζεται άμεσα με τη δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών στο φάρμακο. «Οι ρυθμίσεις αυτές», αναφέρεται στην απόφαση, «δεν εισάγουν διακρίσεις, καθώς δικαιολογούνται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, αλλά δεν πρέπει να βαίνουν πέραν του αναγκαίου μέτρου».

Με γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, των ίδιων των πολιτών δηλαδή, το Ευρωδικαστήριο έκρινε ότι πολλοί περιορισμοί που ισχύουν σήμερα για τα κλειστά επαγγέλματα δεν πρέπει να αρθούν, λέγοντας έτσι «ναι» στο άνοιγμα, αλλά υπό ορισμένους όρους, όπως για παράδειγμα οι γεωγραφικοί περιορισμοί για τους φαρμακοποιούς ή για τους δικηγόρους ή τους συμβολαιογράφους, στη λογική ότι δεν αντιβαίνουν στην ελεύθερη διακίνηση των υπηρεσιών και των ατόμων που προστατεύει η Ευρωπαϊκή Συνθήκη.

Αλλοι περιορισμοί

Αντίθετα, άλλοι περιορισμοί, όπως η ιθαγένεια, κρίθηκε ότι δεν μπορούν να είναι ανεκτοί από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και ότι παρεμποδίζουν την ελευθερία εγκατάστασης και ελεύθερης άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας των πολιτών.

Αξία έχει να επισημανθεί πως η σημαντική απόφαση του Eυρωπαϊκού Δικαστηρίου προκλήθηκε μετά την υποβολή προδικαστικού –όπως λέγεται– ερωτήματος που υπέβαλε η ισπανική Δικαιοσύνη, η οποία αντιμετώπιζε δίκες με αντικείμενο την απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων.

Η απόφαση εκδόθηκε πρόσφατα και για την ιστορία, φέρει τους αριθμούς C. 570 και 571. Η σημασία της, επισημαίνουν ανώτατοι δικαστικοί, είναι «προφανής και για άλλα επαγγέλματα πλην των φαρμακοποιών, καθώς το σκεπτικό του Eυρωπαϊκού Δικαστήριου οριοθετεί το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος».

Της Ιωαννας Mανδρου (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_14/08/2010_411455)