Σήμερα γιορτάζουμε διπλή γιορτή. Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και τον Ευαγγελισμό της Ελλάδας. Εκεί στη γη της Ιουδαίας, τη χώρα των θεόπνευστων προφητών, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, σαν σήμερα προσφέρει τον κρίνο στη σεμνή Παρθένο και ευαγγελίζεται τη Γέννηση του Σωτήρα της ανθρωπότητας.
Εδώ στην Ελλάδα, στη γη της σοφίας, των ηρώων και των ημίθεων, στην αγιοφρούρητη Μονή της Αγίας Λαύρας ένας εμπνευσμένος Ιεράρχης, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, υψώνει το Λάβαρο, της Λευτεριάς πέπλο, και ευαγγελίζεται με τα προφητικά λόγια του, ξέχειλα από πατριωτικό παλμό και τρεμάμενα από ιερή συγκίνηση, τη λύτρωση του Ελληνισμού από τη μυσαρή τυραννία.
Η τρισένδοξη ελληνική φυλή, η γεννήτρα κάθε υψηλού και ωραίου που φώτισε και εκπολίτισε τον κόσμο με τα ωραιότερα προϊόντα του πνεύματος και της τέχνης, καθάριος ελληνικός πακτωλός, υπέκυψε πριν από πέντε αιώνες στον αγριότερο και αιμοσταγέστερο κατακτητή, όμοιο του οποίου δε γνώρισε ως τώρα ο κόσμος.
Η βασιλίδα των πόλεων, ο φωτεινός φάρος ολόκληρης χιλιετηρίδας γίνεται η έδρα των αλαζόνων σαρικοφόρων του Ισλάμ. Ο Ναός της Αγίας Σοφίας, της Σοφίας του Θεού, από θαύμα και καύχημα της Ορθοδοξίας, γνωρίζει τον εμπαιγμό και σκιάζεται από τους μιναρέδες των κηρυγμάτων του Αλλάχ. Τί τραγική ειρωνεία και τί θλιβερό κατάντημα! Βουβός μάρτυρας του σαρδόνιου γέλωτα των νυχτοκοράκων του Μωάμεθ και των απαίσιων κρωγμών των μελλοθάνατων κύκνων τη θλιβερή ώρα του χαλασμού και της αφάνειας.
Χειρότερη λύση ενός εθνικού δράματος δε μπορούσε να επιφυλάξει η μοίρα σ᾿ έναν τόπο κι ένα λαό που τόσους θριάμβους πέτυχε και τόσο κάλλος σκόρπισε. Η ελευθερία φυγαδεύεται σαν φυγόδικος επικηρυγμένος κακούργος και το ζοφερό σκοτάδι πνίγει την ανάσα των σκλάβων με τη σφιχτή θηλιά της πικρής σκλαβιάς.
Οι πανανθρώπινες αξίες, για τις οποίες τόσο αγωνίστηκαν οι Έλληνες και τόσο αίμα πρόσφεραν σαν σκληρό τίμημά τους, καταρρακώνονται από το μολυσμένο χνώτο του κατακτητή.
Ραγιάς είναι ο Έλληνας. Ον ευτελές, που δεν δικαιούται να εξουσιάζει τίποτε στη ζωή αυτή. Μήτε οικογένεια, μήτε τιμή, μήτε αξιοπρέπεια. Δεν ορίζει γυναίκα, σπίτι, παιδιά και περιουσία. Δουλεύει σκληρά κι ολόμοχθα για να γεμίζει το αμπάρι του αφέντη και φέρνει παιδιά στον κόσμο για να γίνουν γενίτσαροι, που θα του πάρουν την ίδια την ψυχή του.
Κάθε ανθρώπινη αξία ποδοπατείται βάναυσα. Οι άνθρωποι του πνεύματος και οι δημιουργοί πνευματικών έργων ξεριζώνονται ἢ αποκεφαλίζονται σαν μάρτυρες της Πίστης και της Πατρίδας.
Η ένδοξη γη σφαδάζει κάτω από το πέλμα του σκληρότερου της ιστορίας δεσποτισμού. Ποτάμια τα δάκρυα κι ωκεανοί τα αίματα. Αλλ᾿ ο Έλληνας δε χάνει την εθνική πυξίδα του. Δεν αποπροσανατολίζεται. Δε χάνει τη γενιά του σε πείσμα του χώρου και του πανδαμάτορα χρόνου. Ακλόνητος κυματοθραύστης στη θύελλα και στο βοριά, θεριεύει στα βάθη της ψυχής του ἡ ακλόνητη πίστη στους θρύλους και στις παραδόσεις, στα παλιά τρόπαια της φυλής. Αυτή ζωντανεύει τα όνειρα του, περισαρκώνει τους οραματισμούς και τρέφει τους καημούς του.
Πίστη και Πατρίδα, Χριστός και ελευθερία. Γι᾿ αυτά τα δυὸ πολεμά· κι αν δεν τα κερδίσει, τί ωφελεί να ζήσει;
Ψηλά βουνά κι απάτητα και πάντα χιονισμένα. Βουνά ψηλά, αξετίμητα, των σταυραετών λημέρια. Βουνά που γιγάντωσαν τα μαρμαρωμένα στήθια τους και δέχτηκαν στη στοργική αγκαλιά τους, τους απαράμιλλους εραστές της ελευθερίας και τραγούδησαν περήφανα το λακωνικό και ρηξικέλευθο όρκο: «Ελευθερία ἢ θάνατος»
Πόσο χαρμόσυνα, πόσο γλυκά και ρυθμικά αντηχεί στις καρδιές των αγωνιστών του Μεγάλου μας Αγώνα ο όρκος αυτός! Τους συγκλονίζει σύγκορμα και αναγαλλιάζει τις ψυχές τους! Πόση συνέπεια κι αμετακίνητη απόφαση στην εκτέλεση του καθήκοντος! Το μεγάλο χρέος αγγίζει τα όρια του θαύματος. Οι μεγάλοι πρωταγωνιστές, γνωστοί και άγνωστοι, στολίζουν με το μάλαμα της θυσίας τους το χρυσοποίκιλτο της Ιστορίας περιδέραιο.
Κάθε κλαρί και φλάμπουρο, κάθε πηγή λημέρι. Ανοίγουν οι τάφοι των παλιών ηρώων και βγαίνει ἀπ᾿ τα κόκαλά τους η Ελευθερία. Το χώμα πίνει λαίμαργο της λευτεριάς το τίμημα. Κι είναι λίγο και ακριβό, βάλσαμο και φυλαχτό μιας περιούσιας, πλην τρισάθλιας φυλής, στους μαύρους χρόνους του δουλικού βραχνά.
Φωτιά και στάχτη, καπνός και σίδερο ρημάζουν τη μαρτυρική και ιερή γη των μεγάλων ιδεών, των μεγάλων άθλων στην ειρήνη και στον πόλεμο. Από φλόγες ἡ Ελλάδα ζωσμένη πορεύεται στο δρόμο του μεγάλου χρέους, γιατί ἡ ζωή την έταξε να φυλάει Θερμοπύλες. Μεγάλος λαός, μεγάλος αγώνας, μεγάλοι ηγέτες, μεγάλοι ήρωες. ‘Όλοι χλευάζουν τη συντριπτική υπεροχή των όπλων του στραγγαλιστή παντός ιδανικού και του καταλύτη κάθε ωραίου και υψηλού. Βαρβαρικός οδοστρωτήρας, που μπροστά στον ανομολόγητο σκοπό του ισοπεδώνει αδίστακτα κι ανερυθρίαστα, αναίσθητα κι αχαρακτήριστα και την πιο δίκαιη φωνή διαμαρτυρίας. Συμβιβασμός κανένας δε χωράει: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή», αντηχούν οι λαγκαδιές και τα φαράγγια, για να σκορπίζουν στις σκλαβωμένες ψυχές γλυκύτατη ανατριχίλα και ρίγος εθνικής ανάστασης. Επιτέλους, έφτασε ἡ μεγάλη στιγμή για να εξοφληθούν παλαιοί λογαριασμοί και να υπογραφούν με αίμα τα συμβόλαια και τα πρωτόκολλα της τιμής.
Ὁ Τύραννος μαίνεται, σφάζει, απαγχονίζει, καίει, φυλακίζει, ατιμάζει, βρυχιέται και μουγκρίζει. Οργή σαν αστραπή ξεσπάει στα ανυπεράσπιστα πλήθη που σπαράζουν στα βδελυρά νύχια των αιμοβόρων τυράννων, που δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από το βασίλειο της ζούγκλας.
Εφτά χρόνια ἡ Ελλάδα γίνεται το θέατρο της μεγάλης εποποιίας, του αίματος και της φρίκης. Και δίπλα στους μεγάλους μας αγωνιστές, ξεχωρίζουν μεγάλες ευρωπαϊκές μορφές, λάτρισσες του πανάρχαιου Ελληνικού μεγαλείου, που ολοκληρώνουν το προς την Ελλάδα οφειλόμενο χρέος με την προσφορά της ίδιας της ζωής τους. Είναι οι μεγάλοι φίλοι μας, ακραιφνείς αγωνιστές και υποστηρικτές των πανανθρώπινων δικαίων και των απαράγραπτων δικαιωμάτων της ανθρώπινης ζωής. Χάρισαν στην Ελλάδα τα χρόνια, την περιουσία και το τέλος της ζωής τους. Τί άλλο μπορούσαν να της προσφέρουν; Ένας μονάχα ήταν ο πόθος τους: Ή να πεθάνουν στον αγιασμένο αυτόν τόπο, όπως οι ίδιοι διακήρυτταν, ή να δουν την ελευθερία αναθάλλουσα και πάλι στη γη των πατέρων της. Είναι οι μεγάλοι ευεργέτες μας στην κρίσιμη εκείνη στιγμή της τιτανομαχίας του έθνους μας, οι γνήσιοι, οι άδολοι Φιλέλληνες, πού διαπνέονταν από άκρατο και ανυπολόγιστο φιλελληνισμό. Τους σεβόμαστε, τους αναγνωρίζουμε και πάντα θα τους ευγνωμονούμε.
Το ᾿21 είναι για μας ανεκτίμητο εθνικό κεφάλαιο. Είναι ἡ ίδια η προσωποποίηση της Δόξας. Είναι ανάσταση. Μαρτυρεί την ακατάλυτη δύναμη της φυλής μας, τη ζωτικότητα και το σφρίγος της. Είναι ἡ ίδια ἡ ζωή μας. ‘Ο,τι είμαστε σήμερα σαν κράτος, σαν έθνος, σαν λαός, το χρωστάμε στο ανεπανάληπτο ᾿21 μας. Αυτό που έγινε τότε, μόνο σαν θαύμα μπορεί να εξηγηθεί. Αν για την πραγματοποίηση ενός θαύματος χρειάζεται δύναμη υπερφυσική, αυτή σίγουρα θα τη δούμε μέσα στην ψυχή του λαού που αγωνίστηκε τὸ ᾿21. Το ᾿21 σήκωσε την ταφόπετρα κι ανάστησε ένα λαό οδηγώντας τον απ᾿ την αφάνεια στην πρωτοπορία, από τον τάφο στη ζωή, από την αυταπάτη και την ονειροπόληση στο φώς της πραγματικότητας. Από την ανυπαρξία στην πρωτοπορία των ελεύθερων λαών. Αυτό θεμελίωσε το μέλλον του έθνους μας και γέννησε το συναίσθημα της ασφάλειας και της ύπαρξης.
Γι᾿ αυτό ας στραφεί την ιερή τούτη στιγμή ευλαβικά ο νους μας στους αθάνατους εκείνους προμάχους της εθνικής μας αποκατάστασης.
Σήμερα που γιορτάζουμε με βαθιά ικανοποίηση και ιστορική αναπόληση την ιερή τους μνήμη, ας τους υποσχεθούμε πώς θ᾿ αποτελούν για μας αρχή και κανόνα ζωής και θα διαποτίζουν με το φρόνημά τους, τους μεγάλους εθνικούς μας οραματισμούς. Είναι τούτο χρέος ιερό, εθνική επιταγή, μέγιστο καθήκον. Ο αγώνας τους θα είναι για μας όρκος τιμής κι ανδραγαθίας και ἡ μεγάλη τους κληρονομιά θα διατηρείται από μας σαν κόρη οφθαλμού, γιατί: «πατρός τε και μητρός και των άλλων προγόνων απάντων, τιμιώτερον και αγιώτερον εστίν ἡ πατρίς».
Ζήτω ἡ 25η Μαρτίου 1821, Ζήτω η αθάνατη Ἑλλάδα!